"Mazury, cud natury" - można je odkrywać podczas pieszych wędrówek, przejażdżek rowerowych i podczas żeglowania na jachcie. Ostatnia opcja pozwala oderwać się od codzienności, poczuć cudowną łączność z przyrodą oraz zwiedzić wyjątkowe miejsca. Ten poradnik przygotowano dla osób, które pierwszy raz będą żeglować, pomoże to uniknąć wszelkich kłopotów. Na jachcie nie trudno o sytuacje niebezpieczne, dlatego warto wiedzieć jak należy się zachować.
Jak zachować się na jachcie?
Pamiętasz filmy o żegludze, sztormach, piratach? Lub takie, które koncentrują się na relaksie i rajskich wakacjach na statku? Decydując się na pływanie po mazurskich jeziorach musisz zapomnieć o wszystkich filmowych produkcjach tego typu, nie mają one nic wspólnego z rzeczywistością. Na jachcie będziesz należeć do załogi, Twoja kajuta będzie niewielka, łóżko ciasne. Na dodatek będziesz musiał wykonywać rozkazy kapitana. Dlatego ważne jest to abyś nie kierował się tym co widziałeś na białym ekranie. To pozwoli przeżyć Ci cudowną przygodę w otoczeniu natury.
Skoro to krótki poradnik, to należy rozpocząć od krótkiego opisu jachtu i jego budowy. Ta wiedza będzie pomocna w przyszłości.
Budowa nie jest skomplikowana, przód to dziób, natomiast tył rufa. Pomiędzy nimi znajduje się śródokręcie. Stojąc na rufie po prawej stronie mamy prawą burtę, po lewej - lewą. Zapamiętaj ten układ, ponieważ załoga będzie często używać tych określeń.
Jachty budowane są z laminatów lub tworzyw polietylenowych. Charakteryzują się one wodoszczelnością i dużą trwałością. Wnętrze jachtu, które chroni przed opadami atmosferycznymi to kokpit.
Jachty można podzielić na trzy grupy że względu na stateczność. Wyróżnia się jachty mieczowe, balastowe i balastowo-mieczowe. Lekka płetwa, czyli miecz jachtu znajduje się w skrzynce mieczowej, z której jest wysuwana lub wychylana pod dni łodzi. Zadaniem płetwy jest zapobieganie przed dryfowaniem łodzi w bok, zwiększa ona opór boczny kadłuba.
Mniejsze jednostki kierowane są za pomocą rumpla, większe łodzie posiadają koło sterowe. Jest ono wykonane tak jak cała jednostka z bardzo trwałych materiałów. Wewnątrz zamocowania jest plastikowa płetwa.
Jachty można również podzielić ze względu na zastosowany takielunek (wyposażenie zewnętrzne kadłuba - maszt i ożaglowanie) - fregata, kecz, jol, slup, szkuner.
Kolejną częścią jachtu jest bom, to ruchoma, pozioma belka, która mocuje dolny lik żagla. Należy uważać, aby nie oberwać nim w głowę lub inną część ciała.
Grotmaszt to główny maszt, który znajduje się na pierwszym miejscu od dziobu. Bezanmaszt, to drugi maszt, stojący bezpośrednio za grotmasztem.
Głównymi częściami takielunku są olinowania ruchome i stałe (stalówka). Olinowania stałe podtrzymują i usztywnia maszt w płaszczyźnie podłużnej, z przodu sztag, a z tyłu achtersztag. Natomiast w płaszczyźnie poprzecznej do tego celu służą wanty. Olinowanie ruchome pozwala na opuszczanie i podnoszenie żagli (fały i kontrafały), sterowanie nimi podczas żeglowania (szoty, talie), wyprofilowanie żagli w zależności od siły wiatru (obciągacz bomu, halsówki).
Inne ważne pojęcia do zapamiętania:
Kabestany - to wciągarka do wybierania fałów, łańcuchów, lin kotwicznych oraz szotów.
Kipy - to drewniane lub metalowe bloczki przymocowane do pokładu, służą do przeprowadzania szotów żagli.
Knagi - służą do mocowania lin.
Bezpieczeństwo najważniejsze
Rozpoczynając wodną przygodę należy dokładnie sprawdzić stan techniczny jachtu, każda nieprawidłowość może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu załogi. Osoby, które nie potrafią pływać, a chcą popłynąć łodzią po mazurskich jeziorach muszą otrzymać od kapitana kamizelki ratunkowa, w których powinny poruszać się po pokładzie. Na koniec warto omówić wszystkie procedury dotyczące bezpieczeństwa na jachcie oraz postępowanie gdy ktoś z załogi znajdzie się poza burtą.
Elementy ratunkowe na jachcie muszą znajdować się w łatwo dostępnym miejscu, przed wyprawą należy je dokładnie sprawdzić, ewentualne braki uzupełnić. Od tego zależy bezpieczeństwo członków załogi.
Odpowiedni ubiór również jest bardzo ważny. Należy przygotować cieplejsze ubranie oraz sztormiak. Pogoda na wodzie może różnić się od tej w porcie. Na jeziorze zawsze wieje silny wiatr, jest nieco chłodniej, i można zostać ochlapanym wodą. Przez całą wyprawę należy obserwować pogodę, aby w miarę szybko zaobserwować niebezpieczne warunki atmosferyczne.
Obuwie powinno być antypoślizgowe, twarda podeszwa nie sprawdza się w tych warunkach. Śliczne damskie buty takie jak szpilki czy sandałki są stanowczo zabronione. Poruszając się po pokładzie należy jedna ręką trzymać się elementów łodzi.
Podczas cumowania należy zachować szczególną ostrożność. Wyskakiwanie na brzeg przed rozkazem kapitana jest surowo zabronione.
Maszt w dół
W trakcie opuszczania masztu należy sprawdzić czy wszystkie luki pokładowe są zamknięte, a załoga znajduje się na swoich miejscach. Każdy uczestnik wyprawy musi zachować szczególną ostrożność. Należy sprawdzić czy po opuszczeniu masztu sterowanie masztem będzie możliwe. Nie można tego wykonywać w porcie. Maszt opuszcza się np w przypadku gdy łódź przepływa pod mostem.
Przed opuszczeniem masztu należy zamknąć wszystkie luki pokładowe, wypiąć z likszpary masztu wszystkie pełzacze grota, wypiąć bom (obowiązkowo!), umieścić załogę po pokładzie tak, by jednostka była stabilna (nie kołysała się), nikt z załogi nie może znajdować się bezpośrednio pod masztem. Następnie należy przygotować fał talii bramki, tak żeby nie był splątany. Trzymając napięty fał wypiąć przytyczkę z talii bramki i spokojnie zacząć opuszczać maszt. Następnie należy naciągnąć fał, aby sztag nie zwisał swobodnie. Sztagu nie można chwytać, szczególnie gdy maszt jest położony.
Należy sprawdzić całe olinowanie, czy znajduje się na statku i jest zabezpieczone według zaleceń.
Maszt w górę
Przed rozpoczęciem podnoszenia masztu należy sprawdzić całe olinowanie. Czy zawleczki, przetyczki i ściągacze są skontrolowane. Szoty i fały nie mogą znajdować się pod piętą masztu, jeżeli nie będą sprzątnięte podczas podnoszenia masztu zostaną przecięte.
Maszt stawiany jest przez wybieranie fału, cała czynność powinna odbyć się bardzo płynnie. Kiedy napotkany zostanie opór należy przestać i sprawdzić olinowanie, ponieważ mogło zaczepić się o któryś ze sprzętów - pantograf, rumpel, okucia, knogi.
Miecz w górę i w dół
Podnoszenie oraz opuszczanie miecza musi być wykonywane płynnie. Fał powinien zawsze być lekko napięty. Podchodząc do płytkiego miejsca (np plaży kamienistej) miecz musi zostać schowany. Płetwa sterowa nie może leżeć, zawsze musi być ustawiona w pozycji pionowej - inaczej może zostać uszkodzona. Rumpel każdej jednostki wyposażony jest w automatyczne knagi (zrywki). Należy w nie mocować kontrafały płetwy sterowej.
Silnik w ruch
Nie każdy może wykonać tę czynność. Procedura uruchamiania silnika powinna być dobrze znana przez osobę, która to robi. Źle uruchomiony silnik może spowodować uszkodzenie jednostki napędowej.
Najpierw należy założyć "zrywkę" przy czerwonym guziku który jest wyłącznikiem stopu. Kolejnym krokiem jest odkręcenie odpowietrznika na korku w zbiorniku. Za pomocą gruszki, która służy jako pompka wtłoczyć paliwo do silnika przyciskając ją trzy razy. W zależności od silnika obrócić lub wyciągnąć dźwignię ssania (nie wykonuje się tego przy rozgrzanym silniku). Manetka gazu musi być ustawiona na pozycji startu (zgrubienie na manetce równe z trójkątem zaznaczonym na rumplu). Biegi powinny być wrzucone "na luz" (pozycja pionowa). Kolejnym krokiem jest opuszczenie silnika do wody. Kategorycznie zabrania się uruchamiania silnika kiedy nie jest on zanurzony w wodzie, może on zostać uszkodzony.
Po wprowadzeniu silnika do wody można pociągnąć linkę ręcznego rozruchu aż do momentu gdy odczuwalny będzie opór. Gwałtownym pociągnięciem uruchomić silnik. Kiedy uruchomienie nie uda się za pierwszym razem należy wyłączyć ssanie. Rozruch na ssaniu, gdy w komorze silnika znajduje się paliwo może grozić jego zalaniem. I znów energicznie pociągnąć linkę tak by całkowicie się rozwinęła. Wtedy rozrusznik wykonuje pełną pracę przewidzianą do rozruchu.
W momencie gdy silnik jest już włączony, dźwignię ssania ustawiamy do pozycji wejściowej i zmniejszamy obroty silnika. Następnie należy sprawdzić czy silnik jest chłodzony. Woda powinna wydobywać się poprzez kontrolny wylot (górna część silnika). Jeżeli się tak nie dzieje niezwłocznie należy wyłączyć maszynę.
Silnik należy wyłączać zawsze na biegu jałowym i następnie podnieść go do góry. Biegi powinny być przełączane na wolnych obrotach. Zawsze należy uważać aby śruba silnika nie zahaczyła o jakąkolwiek przeszkodę. Płynąc w porcie nie powinno się operować gazem.
Bezpieczeństwo drugi raz
Najważniejsze jest to, aby unikać groźnych sytuacji i dbać o bezpieczeństwo swoje i współtowarzyszy podróży. Przed wypłynięciem z portu trzeba sprawdzić pogodę i kontrolować ja na każdym etapie podróży.
Jeżeli wiatr jest bardzo silny należy refować żagle. Zapewni to bezpieczeństwo.
Podczas niesprzyjających warunków warto zrezygnować z wyprawy i poczekać aż pogoda się poprawi. Silny wiatr i obfity deszcz mogą zagrażać zdrowiu i życiu załogi, a tego nie chcemy. Pływanie jachtem ma kojarzyć się z przyjemnością, a nie strachem.
Po przyswojeniu podstaw i szkoleniu praktyczym zapraszamy do skrzystania z naszej oferty czarterowej !
Przygotował: Michał Wójcik